✅ ۱۰ نکته تحلیلی از ۷ دهه برنامه‌ریزی توسعه در ایران
@ravanshadnia
1⃣ بیش از ۱۱۰ سال از تلاش جامعۀ ایران برای مشروط‌کردن قدرت و تأسیس نهاد قانون‌گذاری، و تقریباً به همین میزان از تنظیم اولین لایحۀ بودجۀ کشور برای نظم‌دادن به دخل و خرج حاکمیت سپری می‌شود.
2⃣ تلاش‌ها برای تصویب اولین برنامه حدود ۲ دهه زمان برد و امروزه ۷ دهه از تصویب برنامۀ اول در سال ۱۳۲۷ می‌گذرد و در همۀ این سالها نسبت نهاد برنامه‌ریزی با حاکمیت همواره یکی از چالش‌های اساسی بوده است.
3⃣ در این ۷ دهه ۱۱ برنامه تصویب شده، که برخی به‌دلایلی اجرا نشده‌اند. برنامۀ اول عمرانی در همزمانی با جنبش ملی‌شدن نفت مجال اجرا نیافت، برنامۀ سوم عمرانی با انقلاب سفید و اصلاحات ارضی شاه کنار زده شد، و برنامۀ پنجم را جشن شاهانۀ نفت زیر و رو کرد. برنامۀ چهارم پس از انقلاب نیز با تغییر دولت در سال ۱۳۸۴ به کناری نهاده شد و حتی مستندات نظری آن از کتابخانۀ سازمان برنامه جمع شد. با این همه، آیا برنامه‌های توسعه بی‌ثمر بوده‌اند؟
4⃣ فرشاد مؤمنی: حتی نعش برنامه از بی‌برنامگی بهتر است. کارکردهای برنامه‌ریزی هنوز نهادمند نشده، و مسئولیت‌گریزی نظام‌مند دستگاهها، نامشخص‌بودن منطق اولویت‌گذاری، عدم وفاق حداقلی چه به‌لحاظ معرفتی و چه به‌لحاظ اجرایی حول اهداف برنامه، و ... موجب زمین‌گیرشدن کشور در دورهایی باطل شده است.
5⃣ مؤمنی با اشاره به مسئلۀ «شناخت» و الزامات شکل‌گیری فاز صفر برنامه‌ریزی، مثال زد که براساس گزارش‌های دولتی بیش از ۸۵ درصد قراردادهای بانکی صوری است و حدود ۵۰ میلیون حساب بانکی مجهول در کشور وجود دارد. ازاین‌رو، کیفیت تصویری که از امروز ترسیم می‌کنیم، مهم‌ترین کار در فاز صفر برنامه‌ریزی است.
6⃣ محمدحسین شریف‌زادگان دربارۀ فرهنگ برنامه‌ریزی بحث کرد و وجود اجماع در ساختار قدرت و جامعه بر سر اهداف برنامه را یکی از ضرورت‌های برنامه‌ریزی دانست. او با ذکر مثالی از اوایل دهۀ ۱۳۷۰ گفت براساس مطالعات سازمان برنامه تأکید شده بود که در برخی استان‌ها دیگر مجوزی برای حفر چاه صادر نشود، اما رییس‌جمهور وقت همزمان در سفر به استان کرمان مجوز حفر بیش از ۱۰۰ چاه را صادر کرده بود و ما این موضوع را از تلویزیون شنیدیم! درعین‌حال او قائل به این است که برنامه‌ریزی با همین وضعیت هم در ایران نقش تزیینی نداشته و تغییراتی را در تمام سطوح ایجاد کرده است.
7⃣ مردوخی: براساس شاخص‌های شش‌گانۀ قانونمندی، کیفیت مقررات، کارایی دولت، ثبات سیاسی و سیاست‌گذاری، آزادی بیان و پاسخگویی، و کنترل فساد نشان داد که نظام تدبیر ایران با وضعیت بسیار نامطلوبی مواجه است. روتین‌بودن و خلاقیت‌گریزی، دیدمان‌کوری، دام میانگین، مرکزمحوری، و ولع قانون‌گذاری و صنعت آیین‌نامه‌نویسی دام‌های موجود در نظام برنامه‌ریزی است.
8⃣ احسان خاندوزی با برشمردن مسائلی نظیر فقدان فهم مشترک از اهداف برنامه، ناهماهنگی برنامه با تقویم سیاسی، عدم اجماع در پارادایم اقتصادی برنامه‌ها، و ... استدلال کرد که اساساً طی این چند دهه صرفاً تشریفات سندنویسی داشته‌ایم و آنچه خروجی این فرایند بوده را نمی‌توان «برنامه» نام نهاد. ایشان با اشاره به تجربه‌هایی از مواجهه با قانون‌گذاران کشور اظهار کرد که اساساً در این میدان، «حکمرانی» به‌عنوان مسئله به رسمیت شناخته نمی‌شود. به باور وی بسیاری از قانون‌گذاران، منافع ملی را به آرای دورۀ بعد می‌فروشند!
9⃣علی دینی‌ترکمانی: برنامه‌ریزی در ایران موفق نبوده اما این عدم موفقیت به ذات برنامه‌ریزی مربوط نمی‌شود، «تودرتویی نهادی» مهم‌ترین عامل شکست برنامه‌ها است. به باور ایشان، زیرساخت حقوقی شکل‌گرفته این تودرتویی نهادی و پدیدۀ دولت در دولت منجر شده و اتلاف منابع، دور زدن قوانین، بی‌ثباتی ساختارهای سازمانی، شفافیت‌گریزی و عدم پاسخگویی، و موازی‌کاری برخی از عارضه‌های این پدیده است.
🔟 مهدی روانشادنیا: علی رغم تلاشهای صورت گرفته، توسعه هنوز به دغدغه عمومی تبدیل نشده و مشارکت برای تحقق توسعه ناچیز است. مکانیزم های همراهی مردم، نهادهای مدنی و دستگاهها با فرایند توسعه ضعیف هستند.
#برنامه_ریزی_توسعه
#مدیریت_استراتژیک_پروژه
#آینده_ایران
برگرفته، تلخیص و اندکی تصرف در محتوای نشستی با همین عنوان که در تاریخ ۲۸ آبان ۹۷ در دانشگاه تهران به همت انجمن علمی برنامه ریزی برگزار شد.
🆔http://Telegram.me/ravanshadnia
@ravanshadnia
1⃣ بیش از ۱۱۰ سال از تلاش جامعۀ ایران برای مشروط‌کردن قدرت و تأسیس نهاد قانون‌گذاری، و تقریباً به همین میزان از تنظیم اولین لایحۀ بودجۀ کشور برای نظم‌دادن به دخل و خرج حاکمیت سپری می‌شود.
2⃣ تلاش‌ها برای تصویب اولین برنامه حدود ۲ دهه زمان برد و امروزه ۷ دهه از تصویب برنامۀ اول در سال ۱۳۲۷ می‌گذرد و در همۀ این سالها نسبت نهاد برنامه‌ریزی با حاکمیت همواره یکی از چالش‌های اساسی بوده است.
3⃣ در این ۷ دهه ۱۱ برنامه تصویب شده، که برخی به‌دلایلی اجرا نشده‌اند. برنامۀ اول عمرانی در همزمانی با جنبش ملی‌شدن نفت مجال اجرا نیافت، برنامۀ سوم عمرانی با انقلاب سفید و اصلاحات ارضی شاه کنار زده شد، و برنامۀ پنجم را جشن شاهانۀ نفت زیر و رو کرد. برنامۀ چهارم پس از انقلاب نیز با تغییر دولت در سال ۱۳۸۴ به کناری نهاده شد و حتی مستندات نظری آن از کتابخانۀ سازمان برنامه جمع شد. با این همه، آیا برنامه‌های توسعه بی‌ثمر بوده‌اند؟
4⃣ فرشاد مؤمنی: حتی نعش برنامه از بی‌برنامگی بهتر است. کارکردهای برنامه‌ریزی هنوز نهادمند نشده، و مسئولیت‌گریزی نظام‌مند دستگاهها، نامشخص‌بودن منطق اولویت‌گذاری، عدم وفاق حداقلی چه به‌لحاظ معرفتی و چه به‌لحاظ اجرایی حول اهداف برنامه، و ... موجب زمین‌گیرشدن کشور در دورهایی باطل شده است.
5⃣ مؤمنی با اشاره به مسئلۀ «شناخت» و الزامات شکل‌گیری فاز صفر برنامه‌ریزی، مثال زد که براساس گزارش‌های دولتی بیش از ۸۵ درصد قراردادهای بانکی صوری است و حدود ۵۰ میلیون حساب بانکی مجهول در کشور وجود دارد. ازاین‌رو، کیفیت تصویری که از امروز ترسیم می‌کنیم، مهم‌ترین کار در فاز صفر برنامه‌ریزی است.
6⃣ محمدحسین شریف‌زادگان دربارۀ فرهنگ برنامه‌ریزی بحث کرد و وجود اجماع در ساختار قدرت و جامعه بر سر اهداف برنامه را یکی از ضرورت‌های برنامه‌ریزی دانست. او با ذکر مثالی از اوایل دهۀ ۱۳۷۰ گفت براساس مطالعات سازمان برنامه تأکید شده بود که در برخی استان‌ها دیگر مجوزی برای حفر چاه صادر نشود، اما رییس‌جمهور وقت همزمان در سفر به استان کرمان مجوز حفر بیش از ۱۰۰ چاه را صادر کرده بود و ما این موضوع را از تلویزیون شنیدیم! درعین‌حال او قائل به این است که برنامه‌ریزی با همین وضعیت هم در ایران نقش تزیینی نداشته و تغییراتی را در تمام سطوح ایجاد کرده است.
7⃣ مردوخی: براساس شاخص‌های شش‌گانۀ قانونمندی، کیفیت مقررات، کارایی دولت، ثبات سیاسی و سیاست‌گذاری، آزادی بیان و پاسخگویی، و کنترل فساد نشان داد که نظام تدبیر ایران با وضعیت بسیار نامطلوبی مواجه است. روتین‌بودن و خلاقیت‌گریزی، دیدمان‌کوری، دام میانگین، مرکزمحوری، و ولع قانون‌گذاری و صنعت آیین‌نامه‌نویسی دام‌های موجود در نظام برنامه‌ریزی است.
8⃣ احسان خاندوزی با برشمردن مسائلی نظیر فقدان فهم مشترک از اهداف برنامه، ناهماهنگی برنامه با تقویم سیاسی، عدم اجماع در پارادایم اقتصادی برنامه‌ها، و ... استدلال کرد که اساساً طی این چند دهه صرفاً تشریفات سندنویسی داشته‌ایم و آنچه خروجی این فرایند بوده را نمی‌توان «برنامه» نام نهاد. ایشان با اشاره به تجربه‌هایی از مواجهه با قانون‌گذاران کشور اظهار کرد که اساساً در این میدان، «حکمرانی» به‌عنوان مسئله به رسمیت شناخته نمی‌شود. به باور وی بسیاری از قانون‌گذاران، منافع ملی را به آرای دورۀ بعد می‌فروشند!
9⃣علی دینی‌ترکمانی: برنامه‌ریزی در ایران موفق نبوده اما این عدم موفقیت به ذات برنامه‌ریزی مربوط نمی‌شود، «تودرتویی نهادی» مهم‌ترین عامل شکست برنامه‌ها است. به باور ایشان، زیرساخت حقوقی شکل‌گرفته این تودرتویی نهادی و پدیدۀ دولت در دولت منجر شده و اتلاف منابع، دور زدن قوانین، بی‌ثباتی ساختارهای سازمانی، شفافیت‌گریزی و عدم پاسخگویی، و موازی‌کاری برخی از عارضه‌های این پدیده است.
🔟 مهدی روانشادنیا: علی رغم تلاشهای صورت گرفته، توسعه هنوز به دغدغه عمومی تبدیل نشده و مشارکت برای تحقق توسعه ناچیز است. مکانیزم های همراهی مردم، نهادهای مدنی و دستگاهها با فرایند توسعه ضعیف هستند.
#برنامه_ریزی_توسعه
#مدیریت_استراتژیک_پروژه
#آینده_ایران
برگرفته، تلخیص و اندکی تصرف در محتوای نشستی با همین عنوان که در تاریخ ۲۸ آبان ۹۷ در دانشگاه تهران به همت انجمن علمی برنامه ریزی برگزار شد.
🆔http://Telegram.me/ravanshadnia
Telegram
مهندسی و مدیریت ساخت
دکتر مهدی روانشادنیا
دانشیار مهندسی و مدیریت ساخت
مدیریت استراتژیک پروژه، حقوق ساخت و قراردادهای مهندسی، توسعه پایدار ساخت،
سلامت، ایمنی و محیط زیست، اقتصاد مسکن و مدیریت شهری، هوش مصنوعی، مدلسازی اطلاعات ساختمان
WWW.ravanshadnia.com
ارتباطات
@MahdiR1400
دانشیار مهندسی و مدیریت ساخت
مدیریت استراتژیک پروژه، حقوق ساخت و قراردادهای مهندسی، توسعه پایدار ساخت،
سلامت، ایمنی و محیط زیست، اقتصاد مسکن و مدیریت شهری، هوش مصنوعی، مدلسازی اطلاعات ساختمان
WWW.ravanshadnia.com
ارتباطات
@MahdiR1400
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
وضعیت بحرانی رشته‌های علوم پایه و #مهندسی
رییس #دانشگاه_آزاد_اسلامی در سخنرانی سال جدید تحلیلی از وضعیت #انتخاب_رشته و تغییر ذائقه اجتماعی ارائه دادند که حاکی از وضعیت بحرانی رشته های مهندسی است.
سال ۷۸ که ما #کنکور داشتیم حدود ۷۰ درصد داوطلبان رشته ریاضی بودند که این عدد در سال جاری به ۱۸ درصد رسیده است. در حرفه هر روز شاهدیم با موج #مهاجرت_مهندسان دست شرکتهای #مهندسی_مشاور #پیمانکار و حتی #کارفرمایان از نیروهای خبره #مهندس خالی تر می شود و این فاجعه ای برای آینده #توسعه_ایران است.
به گفته رییس دانشگاه آزاد اسلامی «اقبال اجتماعی نسبت به رشته‌های عمران، برق، مکانیک، صنایع و حتی تاریخ، ادبیات و فلسفه بسیار کاهش یافته است. در مدارس نیز تنها ۱۸ درصد دانش‌آموزان در رشته ریاضی تحصیل می‌کنند. کشوری که توزیع #منابع_انسانی در آن درست نباشد، مانند یک فرد سرطان‌زده است.»
برای #آینده_ایران هر چه زودتر باید به فکر اصلاح این وضعیت باشیم. این وظیفه ای سنگین بر دوش هر ایرانی است که در حوزه های #آموزشی و #اجرایی و #مدیریتی فعالیت می کند و هر کسی که دغدغه آینده این مرز و بوم را دارد.
#مهدی_روانشادنیا
رییس #دانشگاه_آزاد_اسلامی در سخنرانی سال جدید تحلیلی از وضعیت #انتخاب_رشته و تغییر ذائقه اجتماعی ارائه دادند که حاکی از وضعیت بحرانی رشته های مهندسی است.
سال ۷۸ که ما #کنکور داشتیم حدود ۷۰ درصد داوطلبان رشته ریاضی بودند که این عدد در سال جاری به ۱۸ درصد رسیده است. در حرفه هر روز شاهدیم با موج #مهاجرت_مهندسان دست شرکتهای #مهندسی_مشاور #پیمانکار و حتی #کارفرمایان از نیروهای خبره #مهندس خالی تر می شود و این فاجعه ای برای آینده #توسعه_ایران است.
به گفته رییس دانشگاه آزاد اسلامی «اقبال اجتماعی نسبت به رشته‌های عمران، برق، مکانیک، صنایع و حتی تاریخ، ادبیات و فلسفه بسیار کاهش یافته است. در مدارس نیز تنها ۱۸ درصد دانش‌آموزان در رشته ریاضی تحصیل می‌کنند. کشوری که توزیع #منابع_انسانی در آن درست نباشد، مانند یک فرد سرطان‌زده است.»
برای #آینده_ایران هر چه زودتر باید به فکر اصلاح این وضعیت باشیم. این وظیفه ای سنگین بر دوش هر ایرانی است که در حوزه های #آموزشی و #اجرایی و #مدیریتی فعالیت می کند و هر کسی که دغدغه آینده این مرز و بوم را دارد.
#مهدی_روانشادنیا